Behoud investeringen en maak ze structureel

De afgelopen twee jaar heeft het kabinet fors geïnvesteerd in de universiteiten en in de innovatiekracht van Nederland. Voor de Nederlandse universiteiten is het van groot belang dat komende kabinetten het ingeslagen pad blijven volgen. De investeringen zijn een eerste stap in het oplossen van de ontoereikende financiering van de universiteiten en zorgen ervoor dat universiteiten stappen kunnen zetten om de werkdruk te verlagen en rust en ruimte te brengen in het universitair stelsel. 

Starters- en stimuleringsbeurzen

Met de starters- en stimuleringsbeurzen heeft het kabinet ruimte gecreëerd voor niet-competitieve onderzoeksbeurzen bedoeld voor nieuwsgierigheidsgedreven ongebonden onderzoek waarbij het initiatief bij onderzoekers zelf ligt. De ruimte voor ongebonden onderzoek is de afgelopen jaren onder druk komen te staan door onevenwichtige focus op, en financieringsmogelijkheden voor, strategisch onderzoek. Bovendien was de financiële ruimte van universiteiten om vrij onderzoek te initiëren beperkt en dalend, met een sterke afhankelijkheid van externe onderzoeksfinanciering en projectificering tot gevolg. Ongebonden onderzoek is belangrijk voor het verleggen van de grenzen van onze wetenschappelijke kennis en vormt het fundament op basis waarvan de Nederlandse wetenschap op lange termijn met nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen antwoorden vindt op de uitdagingen van morgen. Een voorbeeld dat het belang van nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek onderstreept: ongebonden, fundamenteel onderzoek naar kanker van meer dan vijftig jaar geleden bleek een cruciaal ingrediënt voor het Covid-vaccin. 

Sectorplannen

De sectorplannen zorgen dat universiteiten nog intensiever samenwerken, zowel binnen het eigen wetenschapsdomein en daarbuiten. Daarnaast gaan universiteiten door de sectorplannen meer profileren. De jaarlijkse investering van €200 miljoen zorgt ervoor dat er 1200 extra vaste banen gecreëerd worden en de werkdruk wordt verlaagd.  Het creëert de mogelijkheden waarmee de sociale wetenschappen en de aardwetenschappen samen kunnen werken aan nieuwe meetmethoden voor bijvoorbeeld bodemonderzoeken, voor de samenwerking tussen sociale-, bèta- en techniekwetenschappen op informatica en kunstmatige intelligentie en het zorgt voor sterkere profilering van universiteiten ten opzichte van elkaar. Wageningen University blijft investeren in de beste landbouwuniversiteit van de wereld, de universitair medische centra richten zich op preventie en baanbrekend medisch onderzoek. 

Maak de investeringen structureel

De Nederlandse universiteiten roepen de Nederlandse politiek op om de investeringen te behouden en deze structureel te maken. Op dit moment is een aanzienlijk deel van de investeringen gedaan met tijdelijke middelen. Door deze structureel te maken creëert de politiek de rust en ruimte waar de wo-sector naar snakt. Tegelijkertijd is zijn deze investeringen een deel van de oplossing die PwC concludeert. Om de universiteiten echt klaar te maken voor de toekomst, moet nog meer geïnvesteerd worden in het op orde krijgen van de basis in ons wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.